Mam dwoje dzieci w wieku 3 i 2 lata, chce wnieść pozew rozwodowy bez orzekania o winie. Moj mąż nigdy nie pomagał mi w opiece nad dziećmi, ponadto jest alkoholikiem. Zdarzyło się też że mnie pobił, a gdy zgłaszałam to na policje to dzwonił do kolegi z policji i ukręcali sprawę. Chce w wyprowadzić się w czasie jak nie będzie go w domu, bo gdyby był nigdy by mi nie pozwoli odejść. Chcę wyjechać poza granice Polski do czasu rozwodu, nie chcę ujawniać miejsca mojego pobytu. Czy mogę tak zrobić, czy w piśmie o rozwód dołączyć adnotacje o tym, że jestem poza granica państwa z dziećmi i nie chce do końca sprawy rozwodowej ujawniać gdzie jestem z dziećmi?
Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeks rodzinny i opiekuńczy, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Zgodnie z ukształtowanymi poglądami przez pożycie należy rozumieć szczególnego rodzaju wspólnotę duchową, fizyczną i gospodarczą. Rozkład pożycia jest zupełny, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowa, fizyczna ani gospodarcza, a trwały, gdy w okolicznościach danej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Dopiero, gdy Sąd ustali powyższe okoliczności dopuszczalne jest orzeczenie rozwodu. Jednak gdy wystąpią powyższe okoliczności to orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne gdy:
• w skutek orzeczenia rozwodu miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci,
• żądania rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia,
• z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w tej sytuacji np. w sytuacji nieuleczalnej choroby małżonka, kiedy jego stan wymaga udzielenia mu materialnej i moralnej pomocy (orzeczenie SN z dnia 2 lipca 1962 r., 1 CR 491/61, OSPiKA 1963, poz. 68).
Sąd w pierwszej kolejności będzie w Pani przypadku dążył do ustalenia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Z przedstawionych informacji wynika, że pomiędzy Państwem istnieją więzi: gospodarcze, fizyczne. Jeśli zaś chodzi o orzekanie o winie to Sąd nie orzeka o winie w przypadku gdy małżonkowie zgodnie wystąpią z żądaniem zaniechania orzekania o winie. Wtedy Sąd nie ustala małżonka winnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W opisanej przez Panią sytuacji Pani mąż musiałby wyrazić zgodę na zaniechanie orzekania o winie. Z opisanej przez Panią sytuacji raczej chyba nie może Pani liczyć na takie jego zachowanie. Przyjąć więc należy, że Sąd rozpoznający sprawę będzie orzekał czy i który z małżonków ponosi winę z rozkład pożycia. Pani powinna powołać się na te okoliczności wskazane w opisie stanu faktycznego jak alkoholizm, brak pomocy przy wychowywaniu dzieci, przemoc fizyczną w tym naruszenia Pani nietykalności cielesnej (posiada Pani protokół jak również może Pani uzyskać na Policji wykaz dokument poświadczający, że policja interweniowała w Pani mieszkaniu), przemoc psychiczną, szantaż, aby wykazać winę męża za rozkład pożycia.
Wnosząc o rozwód musi Pani wskazać miejsce swojego zamieszkania, adres. Może Pani sama oczywiście wyjechać z kraju lecz musi wówczas Pani ustanowić pełnomocnika procesowego do prowadzenia sprawy lub pełnomocnika do doręczeń. Jeżeli chodzi o małoletnie dzieci, to nie prawo o współdecydowaniu co do miejsca zamieszkania ma także ich ojciec. W chwili obecnej Państwo obojgu przysługuje władza rodzicielska nad małoletnimi dziećmi, stąd wyjazd z kraju na czas postępowania sądowego nie jest dobrym rozwiązaniem, Pani mąż ma prawo do sprzeciwienia się wyjazdu dzieci z kraju. W przypadku, gdy dokona Pani tego bez jego zgody znajdą zastosowanie przepisy Konwencji haskiej z dnia 25 października 1980 roku dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Zgodnie z art. 3 konwencji prowadzenie lub zatrzymanie dziecka będzie uznane za bezprawne, jeżeli nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanego określonej osobie, instytucji lub innej organizacji, wykonywanego wspólnie lub indywidualnie, na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko miało miejsce stałego pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem lub zatrzymaniem, oraz w chwili uprowadzenia lub zatrzymania prawa te były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie albo byłyby tak wykonywane, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie. Pani mąż będzie mógł skutecznie żądać powrotu dziecka do kraju.
Dlatego też w Pani sytuacji zasadnym może być zawarcie wniosku o udzieleniu stosownego zabezpieczenia w pozwie rozwodowym. We wniosku tym może Pani zażądać ustalenia zasad wykonywania pieczy nad małoletnimi dziećmi oraz kontaktów z nimi, jak również zasad kontaktowania się, czy też zbliżania do Pani, przez męża. Powinna Pani również zamieścić w tym wniosku żądanie nakazania mężowi zapłaty określonej sumy pieniężnej na wypadek naruszenia zasad wykonywania pieczy i kontaktów z dziećmi oraz Panią. Sąd wyda stosowne postanowienie w którym określi w/w kwestie. Gdy mąż nie będzie przestrzegał ustalonych zasad wykonywania pieczy nad dziećmi i kontaktów z nimi tudzież z Panią, to Sąd na Pani żądanie nałoży na męża grzywnę lub nakaże na Pani rzecz zapłatę określonej sumy pieniężnej z zagrożeniem nakazania zapłaty określonej sumy pieniężnej za dalsze niestosowanie się do ustalonych zasad kontaktów z Panią oraz sumę pieniężną w przypadku naruszenia zasad wykonywania pieczy i kontaktów z dziećmi (art. 756 kpc).
